Có nên nặn mủ vết thương không? Cảnh báo nguy hiểm và cách xử lý

1. Mủ vết thương là gì? Khi nào vết thương mưng mủ?

Mủ là một chất lỏng đặc, thường có màu vàng, trắng ngà, hoặc xanh lục, xuất hiện tại vị trí vết thương. Thành phần của mủ bao gồm các tế bào bạch cầu (đã chết), vi khuẩn (sống và chết), mô bị tổn thương và dịch huyết tương.

Mủ hình thành là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang phản ứng lại sự xâm nhập của vi khuẩn (hoặc đôi khi là nấm) vào vết thương. Đây là một phần của quá trình viêm và là nỗ lực của hệ miễn dịch để tiêu diệt tác nhân gây bệnh.

Vết thương mưng mủ thường kèm theo các dấu hiệu nhiễm trùng như:

• Sưng, nóng, đỏ, đau: Vùng da xung quanh vết thương sưng to, nóng ran, đỏ tấy và đau nhức tăng lên.
• Dịch tiết bất thường: Mủ có màu sắc lạ, đặc, và có mùi hôi khó chịu.
• Sốt, ớn lạnh, mệt mỏi: Các triệu chứng toàn thân cho thấy cơ thể đang chống chọi với nhiễm trùng.
• Sưng hạch bạch huyết: Các hạch gần vết thương (ví dụ ở nách, bẹn, cổ) có thể sưng và đau.
• Vệt đỏ lan rộng: Xuất hiện các vệt đỏ chạy từ vết thương lên phía tim (dấu hiệu nhiễm trùng bạch huyết, cần đặc biệt lưu ý).
• Vết thương chậm lành: Không có dấu hiệu cải thiện hoặc ngày càng loét rộng.

2. Nguyên nhân khiến vết thương mưng mủ

Tất cả các tổn thương da thịt đều có thể có mủ nếu như có sự tấn công của vi khuẩn hoặc nấm. Nguy cơ sẽ cao hơn nếu như chúng ta không chú ý đến các vết thương, không thực hiện các biện pháp vệ sinh vết thương khiến cho vi khuẩn có cơ hội tấn công và gây viêm.

Đối với các thủ thuật y khoa, không đảm bảo các điều kiện y tế an toàn sẽ là nguyên nhân gây nhiễm trùng vết thương. Ví dụ như dụng cụ phẫu thuật không được vô trùng, phòng phẫu thuật không được vô khuẩn hoặc không sát trùng da trước khi phẫu thuật… Tất cả đều có thể khiến vết thương sau phẫu thuật trở nên phức tạp hơn.

Khi cơ thể phát hiện nhiễm trùng, nó sẽ gửi bạch cầu trung tính đến để tiêu diệt nấm hoặc vi khuẩn. Trong quá trình này, một số bạch cầu trung tính và mô xung quanh khu vực bị nhiễm bệnh sẽ chết, tạo thành mủ.

Lưu ý: Vi khuẩn có thể xâm nhập vào vết thương với rất nhiều cách. Phổ biến nhất là va chạm trực tiếp với vật dụng chứa vi khuẩn, dịch tiết có vi khuẩn. Một cái bắt tay, ho hay hắt hơi đều có thể là lý do khiến vết thương có mủ.

3. Có nên nặn mủ vết thương không?

Câu trả lời dứt khoát là: KHÔNG NÊN TỰ Ý NẶN MỦ VẾT THƯƠNG TẠI NHÀ!

Mặc dù việc loại bỏ mủ là cần thiết để vết thương nhanh lành, nhưng hành động tự ý nặn mủ có thể gây ra những hậu quả vô cùng nguy hiểm:

• Nguy cơ nhiễm trùng nặng hơn: Bàn tay hoặc dụng cụ không được vô trùng có thể đưa thêm vi khuẩn mới vào vết thương, khiến tình trạng nhiễm trùng trở nên trầm trọng hơn và lây lan nhanh chóng.
• Tổn thương mô lành: Tác động mạnh khi nặn có thể làm tổn thương thêm các mô khỏe mạnh xung quanh, gây đau đớn, chậm quá trình lành thương và tăng nguy cơ để lại sẹo xấu, sẹo lồi hoặc sẹo lõm vĩnh viễn.
• Đẩy vi khuẩn vào sâu: Áp lực từ việc nặn mủ có thể đẩy vi khuẩn vào sâu hơn trong cơ thể, gây nhiễm trùng huyết (nhiễm trùng máu) – một tình trạng cực kỳ nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng.
• Không giải quyết triệt để: Tự nặn mủ chỉ là giải pháp tạm thời, không loại bỏ được hết vi khuẩn và không điều trị được nguyên nhân gốc rễ của nhiễm trùng.

Câu chuyện thực tế: Một trường hợp đáng báo động đến thăm khám tại BVĐK Tâm Anh TP.HCM. Bệnh nhân là nữ 68 tuổi có tiền sử tiểu đường 16 năm. Sau khi bị một vết xước ở bắp chân, bà đã tự ý dùng kim tiêm đâm thủng và nặn mủ hai lần tại nhà. Chỉ sau hai tuần, vết thương loét rộng và nhiễm trùng nghiêm trọng đến mức bác sĩ buộc phải tháo khớp chân để tránh hoại tử lan rộng. Trường hợp này là lời cảnh báo rõ ràng về mối nguy hiểm khi tự xử lý vết thương có mủ, đặc biệt ở những người có bệnh nền.

Do đó, hãy để các bác sĩ chuyên khoa hoặc các điều dưỡng viên có chuyên môn giúp bạn xử lý mủ ở các vết thương. Không cố tình nặn mủ và cũng không tuỳ tiện sử dụng thuốc bôi, thuốc uống để tránh ảnh hưởng tới quá trình lành thương tự nhiên.

4. Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Bạn cần đến ngay cơ sở y tế để được bác sĩ thăm khám và xử lý khi vết thương có mủ, đặc biệt nếu xuất hiện một hoặc nhiều dấu hiệu sau:

• Mủ nhiều, không ngừng chảy hoặc có mùi hôi.
• Vết thương sưng to, đau dữ dội, nóng đỏ lan rộng.
• Có dấu hiệu nhiễm trùng toàn thân: Sốt cao, ớn lạnh, mệt mỏi, sưng hạch bạch huyết.
• Xuất hiện các vệt đỏ chạy từ vết thương lên phía tim.
• Vết thương lâu lành, không có dấu hiệu cải thiện.
• Bạn có các bệnh nền như tiểu đường, suy giảm miễn dịch.
• Vết thương nằm ở những vùng nhạy cảm (ví dụ: mặt, khớp, vùng kín).

5. Cách xử lý vết thương có mủ an toàn và chuyên nghiệp

Khi vết thương có mủ, việc xử lý đúng cách dưới sự giám sát y tế là rất quan trọng:

• Dẫn lưu mủ: Bác sĩ sẽ thực hiện thủ thuật rạch một đường nhỏ hoặc sử dụng kim chuyên dụng trong môi trường vô trùng để dẫn lưu mủ ra ngoài. Đây là bước quan trọng nhất để loại bỏ ổ nhiễm trùng.
• Làm sạch vết thương: Sau khi dẫn lưu, vết thương sẽ được rửa sạch bằng dung dịch sát khuẩn chuyên dụng và loại bỏ các mô hoại tử (nếu có) để thúc đẩy quá trình lành thương.
• Sử dụng thuốc: Bác sĩ sẽ chỉ định thuốc kháng sinh (uống hoặc tiêm), thuốc kháng viêm, hoặc thuốc bôi tại chỗ phù hợp với loại vi khuẩn gây nhiễm trùng và mức độ nặng của vết thương.
• Chăm sóc vết thương tại nhà theo hướng dẫn:
  - Vệ sinh: Rửa vết thương hàng ngày bằng nước muối sinh lý hoặc dung dịch sát khuẩn theo chỉ định.
  - Thay băng: Thay băng gạc vô trùng đều đặn để giữ vết thương sạch sẽ và khô thoáng.
  - Giữ khô ráo: Tránh để vết thương tiếp xúc với nước bẩn, bụi bẩn.
  - Theo dõi: Chú ý các dấu hiệu bất thường (như đã nêu ở mục 4) và tái khám đúng hẹn.

6. Phòng ngừa vết thương có mủ và nhiễm trùng

Việc chăm sóc vết thương đúng cách ngay từ đầu là chìa khóa để ngăn ngừa tình trạng mưng mủ và nhiễm trùng:

• Vệ sinh sạch sẽ: Rửa vết thương ngay lập tức bằng nước sạch và xà phòng nhẹ (hoặc nước muối sinh lý) trong vòng 10-15 phút đầu tiên sau khi bị thương.
• Sát trùng vết thương: Sử dụng dung dịch sát khuẩn như Povidone-Iodine hoặc cồn y tế theo hướng dẫn.
• Băng bó đúng cách: Dùng băng gạc vô trùng che chắn vết thương. Không băng quá chặt hoặc quá kín để vết thương có thể "thở" và dịch tiết thoát ra ngoài.
• Giữ khô ráo: Đảm bảo vết thương luôn khô ráo và sạch sẽ.
• Không tự ý bôi thuốc lạ: Chỉ sử dụng thuốc mỡ hoặc kem kháng sinh khi có chỉ định của bác sĩ.
• Tránh chạm tay bẩn vào vết thương: Luôn rửa tay sạch trước và sau khi chăm sóc vết thương.

Lời khuyên từ chuyên gia: Vết thương có mủ là một dấu hiệu cảnh báo cần được quan tâm đúng mức. Đừng chủ quan hay tự ý xử lý tại nhà để tránh những biến chứng nguy hiểm. Hãy tìm đến sự tư vấn và điều trị của các bác sĩ chuyên khoa da liễu để được chẩn đoán chính xác và có phác đồ điều trị an toàn, hiệu quả nhất. Sức khỏe của bạn là quan trọng nhất!