Hiện tượng sau khi peel da: Bình thường, bất thường và cách xử lý

1. Tổng quan và kỳ vọng sau peel

1.1. Peel da là gì?

Peel da là phương pháp sử dụng các hoạt chất peel để tạo ra một “tổn thương có kiểm soát” trên da, nhằm loại bỏ lớp tế bào chết trên cùng. Quá trình này giúp thúc đẩy chu trình tái tạo tế bào, kích thích sản sinh collagen và elastin, mang lại làn da mới khỏe mạnh, sáng mịn hơn.

Các cấp độ peel da:

• Peel da rất nông: Phương pháp peel nông thường chỉ tác động đến lớp trên cùng của da (lớp biểu bì). Hoạt chấy peel phổ biến là AHA và BHA với công dụng tẩy tế bào chết bề mặt, giúp da mịn màng và dễ hấp thu dưỡng chất.
• Peel da nông: Vẫn sử dụng các hoạt chất như peel da phổ biến nhưng sẽ có nồng độ cao hơn. Phương pháp peel da này tác động đến toàn bộ lớp biểu bì của da. Giúp làm sạch da, mờ thâm, gom cồi mụn một cách hiệu quả.
• Peel da trung bình: Phương pháp peel sử dụng hoạt chất acid với nồng độ cao để xử lý các vấn đề da liễu như thâm mụn, mụn trứng cá, sẹo và cải thiện các nếp nhăn… Cấp độ peel cần được kiểm soát y khoa chặt chẽ.
• Peel da sâu và rất sâu: TCA >40%, phenol được sử dụng với cấp độ peel sâu và rất sâu nhằm mang lại hiệu quả điều trị thâm nám và sẹo rỗ lõm nghiêm trọng. Cấp độ này dễ để lại hiện tượng sau khi peel da và khiến cho khách hàng lo lắng.

Với người mới bắt đầu peel da, nên thực hiện peel từ cấp độ rất nông sau đó chuyển sang nông và trung bình. Riêng với peel da sâu sẽ chỉ được thực hiện theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa, tại cơ sở y tế uy tín để tránh gây bỏng da dẫn đến hỏng cấu trúc da vĩnh viễn.

Xem thêm: Peel da sinh học: Ưu nhược điểm, công dụng và những điều cần biết

1.2. Timeline phục hồi chung sau peel

• 0–24h: Da đỏ, có cảm giác châm chích, nóng rát nhẹ và căng tức.
• Ngày 2–4: Da bắt đầu se lại, xỉn màu nhẹ. Bong vảy bắt đầu ở các vùng da mỏng như quanh miệng và mũi (đối với peel nông).
• Ngày 3–7: Bong tróc mạnh nhất, có thể thành từng mảng lớn (peel trung bình). Có thể ngứa nhẹ khi da bắt đầu tái tạo.
• Tuần 2–4: Da phục hồi hoàn toàn. Làn da mới mịn màng hơn, đều màu hơn. Ở da mụn có thể xảy ra hiện tượng purging (đẩy mụn).

2. Những hiện tượng bình thường sau peel

Đây là những phản ứng tự nhiên của da khi chịu tác động của acid, cho thấy liệu trình đang hoạt động hiệu quả.

• Đỏ da (Erythema): Da có thể đỏ nhẹ đến vừa, kèm cảm giác ấm nóng. Đây là phản ứng viêm có kiểm soát, thường giảm dần sau 24-72 giờ.
• Châm chích/Căng tức/Khô rít: Da trở nên khô và căng hơn do hàng rào bảo vệ tạm thời suy yếu. Cảm giác này sẽ biến mất khi da được dưỡng ẩm đầy đủ.
• Bong vảy: Đây là dấu hiệu rõ ràng nhất. Peel nông thường gây bong vảy dạng "cám" hoặc "trứng cá sấy". Peel trung bình sẽ làm da bong thành từng mảng. Tuyệt đối không được cạy bóc lớp vảy này.
• Xỉn màu tạm thời: Trước khi da bong, lớp tế bào chết sẽ bị oxy hóa và sẫm màu lại, khiến da trông tối hơn. Đây là hiện tượng bình thường trước khi làn da mới, sáng màu hơn xuất hiện.
• Ngứa nhẹ: Cảm giác ngứa thường xuất hiện trong giai đoạn bong vảy, khi da đang trong quá trình tái tạo tế bào mới.
• Da đẩy mụn (Purging): Nếu peel da để trị mụn, các nhân mụn ẩn dưới da có thể được đẩy lên bề mặt. Hiện tượng này thường xảy ra trong 2-4 tuần đầu và là dấu hiệu tích cực.

Cách chăm sóc các hiện tượng bình thường

• Làm sạch dịu nhẹ: Chỉ dùng sữa rửa mặt không bọt, không hương liệu.
• Dưỡng ẩm phục hồi: Sử dụng các sản phẩm có thành phần phục hồi như Ceramide, Hyaluronic Acid (HA), Panthenol, Niacinamide để củng cố hàng rào da.
• Chống nắng tuyệt đối: Sử dụng kem chống nắng có SPF 50+, che chắn kỹ bằng mũ và khẩu trang.
• Không cạy, bóc da: Hãy để lớp vảy tự bong. Việc cạy bóc có thể gây sẹo hoặc tăng sắc tố sau viêm (PIH).

3. Những hiện tượng cần theo dõi (Đừng chủ quan)

Các dấu hiệu dưới đây có thể là một phần của quá trình phục hồi, nhưng bạn cần theo dõi sát sao và điều chỉnh cách chăm sóc.

• Bong vảy kéo dài: Nếu da vẫn bong mảng lớn sau hơn 10 ngày, bạn có thể đã dùng sản phẩm phục hồi chưa phù hợp hoặc cần thay đổi routine.
• Xót rát dai dẳng: Cảm giác châm chích, nóng rát kéo dài hơn 72 giờ khi bôi sản phẩm phục hồi hoặc khi rửa mặt.
• Nổi mụn li ti nhiều vùng: Cần phân biệt giữa đẩy mụn và kích ứng.
  Purging (Đẩy mụn): Mụn thường là mụn đầu trắng hoặc mụn li ti nhỏ, xuất hiện ở những vùng da bạn thường xuyên có mụn.
  Kích ứng/Breakout: Mụn rải rác, có thể là mụn viêm, xuất hiện ở những vùng da bình thường không có mụn.

Khi nào điều chỉnh lịch trình peel?

Nếu da có dấu hiệu rát kéo dài hoặc đỏ tăng dần, hãy tạm ngưng tất cả các hoạt chất mạnh (retinoid, AHA, BHA) trong ít nhất 7-10 ngày. Chuyển sang chế độ phục hồi 100% bao gồm sữa rửa mặt dịu nhẹ, kem phục hồi và kem chống nắng.

4. Hiện tượng biến chứng sau peel

Đây là những hiện tượng bất thường, cho thấy da đã bị tổn thương nghiêm trọng. Bạn cần liên hệ ngay với bác sĩ.

• Bỏng hóa học: Da phồng rộp, nổi bọng nước, đau rát dữ dội. Thường do sử dụng acid không rõ nguồn gốc hoặc nồng độ quá cao.
• Tăng sắc tố sau viêm (PIH): Vùng da vừa peel trở nên thâm sạm, có mảng nâu đậm, thường xuất hiện sau 3-7 ngày. Nguy cơ cao ở những người có làn da sẫm màu và không chống nắng kỹ.
• Giảm sắc tố: Da xuất hiện các đốm trắng bất thường. Đây là biến chứng hiếm gặp nhưng nghiêm trọng.
• Nhiễm trùng: Vùng da peel có dấu hiệu mưng mủ, sưng tấy, tiết dịch, kèm theo mùi hôi hoặc sốt nhẹ.

Cách xử trí ban đầu

• Ngưng toàn bộ sản phẩm: Chỉ sử dụng nước muối sinh lý để làm sạch.
• Chườm mát: Dùng túi đá bọc trong khăn sạch để chườm nhẹ nhàng trong 5-10 phút, ngày 2-3 lần.
• Gặp bác sĩ ngay: Đây là bước quan trọng nhất. Bác sĩ sẽ đánh giá tổn thương và đưa ra phác đồ điều trị kịp thời, tránh các biến chứng lâu dài.

5. Chăm sóc và phục hồi da sau peel

Sau peel, hãy chống nắng tốt cho da cùng với kem chống nắng phù hợp và các dụng cụ chống nắng vật lý. Tránh nắng kỹ trong ít nhất 7 ngày sau peel để không làm ảnh hưởng đến quá trình phục hồi của da.

5.1. Peel nông

• 48-72h đầu: Chỉ rửa mặt bằng nước muối sinh lý hoặc sữa rửa mặt dịu nhẹ. Sử dụng kem phục hồi và chống nắng.
• Ngày 3-7: Da bong vảy mỏng. Tiếp tục sử dụng các sản phẩm phục hồi, có thể thêm serum cấp ẩm như HA.
• Tuần thứ 2: Nếu da đã hết bong và không còn rát, có thể bắt đầu sử dụng lại các hoạt chất mạnh như Retinoid hoặc AHA nồng độ thấp, nhưng với tần suất giảm dần.

5.2. Peel trung bình

• 6h đầu: cần tránh tiếp xúc da với nước. Điều này giúp cho hoạt chất peel phát huy hiệu quả tốt hơn và giảm thiểu nguy cơ nhiễm khuẩn.
• 72h đầu: Ngừng toàn bộ hoạt chất. Tăng cường dưỡng ẩm với các loại kem đặc trị có các thành phần lành tính như  Hyaluronic Acid, Glycerin, Ceramides,…
• Giai đoạn bong mảng (5-10 ngày): Tuyệt đối không bóc da. Dùng xịt khoáng hoặc kem làm dịu. Bác sĩ có thể kê thêm kem kháng viêm nhẹ để hỗ trợ.

5.3 Những việc nên làm sau khi peel da

• Sử dụng sản phẩm chăm sóc da dịu nhẹ, không chứa hương liệu, không cồn và các thành phần gây kích ứng da.
• Hạn chế di chuyển ra ngoài khi trời nắng, ngay cả khi bạn đã dùng kem chống nắng để tránh da bị tăng sắc tố.
• Uống nhiều nước để cấp ẩm cho cơ thể một các tự nhiên, giúp phục hồi và tái tạo da tốt hơn.
• Ăn uống đầy đủ dưỡng chất, hạn chế sử dụng đồ ăn có khả năng khiến da bị nhạy cảm và kích ứng.
• Để lớp da cũ bong tróc một cách tự nhiên, tuyệt đối không lột hoặc gãi da vì có thể gây tổn thương hoặc sẹo.
• Búi tóc gọn gàng để tóc không có tiếp xúc với vùng peel da mặt sẽ tránh được tình trạng nhiễm khuẩn, nhiễm trùng.
• Ghi nhận những biểu hiện bất thường như đỏ rát kéo dài, sưng tấy, mụn nước, và liên hệ bác sĩ da liễu nếu cần.

5.4 Những việc không nên làm sau khi peel da

• Không tẩy tế bào chết sau peel da bởi peel da cũng có tác dụng tương tự tẩy tế bào chết.
• Tránh dùng AHA, BHA, retinol, vitamin C nồng độ cao ít nhất 5–7 ngày sau peel (hoặc lâu hơn tùy cấp độ).
• Không makeup để tránh da bị bít tắc. Ngoài ra, thành phần của mỹ phẩm cũng khiến da nhạy cảm nhiều hơn, dễ bị kích ứng.
• Không xông hơi, tắm nước nóng, hoặc tập thể dục nặng để giúp cho quá trình phục hồi da diễn ra nhanh chóng hơn.
• Không sử dụng các sản phẩm chăm sóc da mới. Luôn test thử sản phẩm để tránh tình trạng bị dị ứng, kích ứng.
• Không dùng tay cào gãi da khi bị ngứa. Cũng không cố tình cạy lớp da đang bong tróc sau peel.
• Không uống rượu bia sau khi peel da để tránh cơ thể mất nước, làm da khô và lâu phục hồi hơn…

6. Một số câu hỏi thường gặp

Sau peel có được tập thể dục/xông hơi không?

Nên hạn chế trong 48-72 giờ đầu để tránh tăng nhiệt độ da, giãn mạch và làm tăng nguy cơ PIH.

Khi nào bôi lại retinoid/acid?

Với peel nông, thường sau 5-7 ngày. Với peel trung bình, cần đợi 10-14 ngày hoặc theo chỉ định của bác sĩ.

Có nên dùng kem trị thâm ngay?

Nên đợi da phục hồi hoàn toàn. Ưu tiên các thành phần làm sáng dịu nhẹ như Niacinamide hoặc Azelaic acid. Không tự ý dùng Hydroquinone khi chưa có sự cho phép của bác sĩ.

Peel da bao lâu có hiệu quả?

Da sẽ đẹp sau khi peel khoảng 1-2 tuần nếu được chăm sóc, bảo vệ cẩn thận và cấp ẩm đầy đủ. Một số trường hợp chăm sóc chưa đúng chuẩn khoa học, thời gian phục hồi có thể kéo dài 1-2 tháng nên sẽ khó đánh giá được hiệu quả peel da là cao hay thấp.

Peel da không bong tróc có làm sao không?

Không phải mọi trường hợp peel da đều xuất hiện hiện tượng bong tróc rõ rệt. Đặc biệt với peel da nông hoặc rất nông, quá trình bong da thường rất nhẹ, diễn ra vi mô (micro-peeling) nên khó quan sát bằng mắt thường. Tuy không thấy bong tróc, nhưng điều đó không có nghĩa là peel không hiệu quả. Da vẫn đang âm thầm thay đổi từng ngày bạn nhé.

Peel da đẩy mụn trong bao lâu?

Hiện tượng sau khi peel da đẩy mụn thường xảy ra ở 1-2 lần peel đầu tiên. Thời gian đẩy mụn có thể kéo dài từ 2 - 4 tuần. Điều này cho phép chúng ta lấy nhân mụn dễ dàng hơn và góp phần nâng cao hiệu quả điều trị mụn trứng cá.

7. Tín hiệu “đèn đỏ” cần báo ngay cho bác sĩ

Đây là những dấu hiệu cảnh báo da đang có vấn đề nghiêm trọng, cần xử lý y tế ngay lập tức.

• Rát dữ dội không giảm sau 24-48h.
• Phồng rộp, nổi bọng nước hoặc tiết dịch bất thường.
• Xuất hiện mảng nâu đậm lan rộng sau 1 tuần.
• Sưng nề quanh mắt/miệng.
• Dấu hiệu nhiễm trùng như mủ, sốt nhẹ hoặc có mùi hôi.

Hãy luôn lắng nghe làn da của mình và tuân thủ chặt chẽ chỉ dẫn của bác sĩ để quá trình peel da mang lại hiệu quả cao nhất và an toàn tuyệt đối.

8. Ngăn ngừa rủi ro ngay từ đầu

Để peel da an toàn, bạn cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng:

• Khám sàng lọc: Thăm khám với bác sĩ da liễu để xác định loại da, tiền sử tăng sắc tố (PIH) hoặc sẹo lồi.
• Chuẩn bị da (Skin Prepping): Dưỡng ẩm và chống nắng nghiêm ngặt ít nhất 1-2 tuần trước khi peel để củng cố hàng rào bảo vệ.
• Chọn cơ sở uy tín: Thực hiện peel tại phòng khám có bác sĩ chuyên khoa da liễu, sử dụng sản phẩm chính hãng, nồng độ được kiểm soát chặt chẽ.

Peel da an toàn cần được thực hiện tại cơ sở y tế uy tín, phụ trách bởi KTV/ bác sĩ có tay nghề cao. Để tránh hiện tượng sau khi peel da bất thường, bạn hãy dành thời gian thăm khám để có được kế hoạch peel da chuẩn y khoa. Nếu bạn cần tư vấn thêm, đừng ngần ngại liên hệ tới hotline hoặc đặt lịch hẹn thăm khám cùng bác sĩ của phòng khám da liễu thẩm mỹ Thái Hà nhé!