Mụn gạo là gì? Nguyên nhân, cách điều trị và phòng ngừa hiệu quả

1. Mụn gạo là gì?

Mụn gạo hay mụn thịt (tên khoa học là milia) là những nốt mụn nhỏ, màu trắng ngà hoặc vàng nhạt, thường xuất hiện tập trung quanh mắt, má, trán hoặc cằm. Khác với mụn đầu trắng do bít tắc lỗ chân lông, mụn gạo hình thành do tế bào chết và keratin tích tụ sâu bên dưới lớp biểu bì da. Mụn xuất hiện dưới dạng các nang cứng nhỏ, không viêm, không có nhân mủ.

Mụn gạo có thể xuất hiện ở nhiều vị trí khác nhau trên cơ thể. Trong đó phổ biến nhất là những vùng/ trí trí sau:

• Mụn gạo ở mắt đặc biệt là dưới mắt và mí mắt trên. Bởi đây là vùng da mỏng và nhạy cảm nhất, dễ tích tụ keratin và khó đào thải.
• Má trên và hai bên gò má. Theo bác sĩ thì da ở vị trí này dễ bị kích ứng hoặc bít tắc do mỹ phẩm không phù hợp. Vùng má cũng chịu ảnh hưởng nhiều bởi ánh nắng mặt trời.
• Hình ảnh mụn gạo xuất hiện ở trán. Trán nhất là vùng trán trên dễ nổi mụn gạo do ảnh hưởng bởi dầu thừa và mồ hôi.
• Nổi mụn gạo ở môi không phổ biến, nhưng hoàn toàn có thể xảy ra. Cần phân biệt với mụn rộp sinh dục môi.

2. Nguyên nhân gây mụn gạo

Có nhiều yếu tố khiến mụn gạo hình thành. Dưới đây là các nguyên nhân phổ biến nhất:

• Tắc nghẽn tuyến bã nhờn: Do sử dụng mỹ phẩm chứa dầu, làm sạch da kém hoặc không tẩy trang kỹ, khiến tế bào chết tích tụ dưới da.
• Da bị tổn thương: Vết bỏng, trầy xước, viêm da cơ địa hoặc lột da bằng hóa chất có thể làm thay đổi kết cấu da, tạo điều kiện cho mụn gạo phát triển.
• Thay đổi nội tiết tố: Sự mất cân bằng nội tiết, nhất là ở tuổi dậy thì, mang thai hoặc tiền mãn kinh có thể kích thích sự tăng sinh keratin – nguyên nhân chính của mụn gạo.
• Sử dụng thuốc hoặc kem bôi: Corticoid hoặc một số thuốc điều trị có thể làm thay đổi cấu trúc da, dễ gây hình thành milia.

3. Cách phân biệt mụn gạo với các loại mụn khác

Mụn gạo thường bị nhầm lẫn với mụn đầu trắng, mụn cám hoặc thậm chí là sợi bã nhờn. Tuy nhiên, nếu quan sát kỹ, bạn sẽ thấy chúng có nhiều đặc điểm khác biệt rõ ràng:

3.1 Mụn gạo

Là những nốt nhỏ, cứng, màu trắng ngà hoặc vàng nhạt, nổi gồ lên trên bề mặt da. Chúng không gây viêm, không đỏ, không đau và thường không thay đổi kích thước theo thời gian. Mụn gạo không có đầu mở và nằm sâu dưới lớp biểu bì, khiến chúng khó tự biến mất hoặc tự nặn ra được.

3.2 Mụn đầu trắng

Tuy cũng là những nốt trắng nhỏ nhưng mềm hơn, có nhân dễ nặn và thường xuất hiện do lỗ chân lông bị bít tắc bởi bã nhờn và tế bào chết.

3.3 Mụn cám

Là những nốt nhỏ li ti, màu trắng hoặc đen (nếu tiếp xúc với không khí), chủ yếu tập trung ở vùng mũi, cằm. Mụn cám thường xuất hiện theo mảng, dễ bong ra khi dùng sản phẩm tẩy tế bào chết vật lý.

3.4 Sợi bã nhờn

Là những vệt trắng mảnh như sợi, không phải mụn thật sự mà là cấu trúc bình thường của da, thường thấy khi soi gần vùng mũi. Sợi bã nhờn có thể trở lại nhanh chóng sau khi lấy ra.

Hiểu đúng đặc điểm của mụn gạo sẽ giúp bạn lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp, tránh sai lầm trong chăm sóc da.

4. Mụn gạo có tự hết không?

Mụn gạo nằm sâu dưới da, việc tự nặn dễ gây viêm, để lại sẹo hoặc khiến tình trạng nặng hơn. Do đó, bạn nên đến bác sĩ da liễu hoặc spa uy tín để lấy nhân mụn đúng cách. Không áp dụng quy trình nặn mụn trứng cá thông thường với tổn thương mụn gạo bởi đây là hai bệnh da liễu khác nhau.

Nếu muốn cải thiện mụn gạo, bạn hãy áp dụng chế độ sinh hoạt lành mạnh. Ăn nhiều rau xanh, trái cây, hạn chế đồ dầu mỡ, ngọt và cay. Ngủ đủ giấc, giảm stress, tập luyện thường xuyên để cải thiện sức khỏe tổng thể và làn da.

5. Cách trị mụn gạo hiệu quả

Dưới đây là các phương pháp được đánh giá hiệu quả cao mà bạn có thể tham khảo và áp dụng.

5.1 Điều trị tại cơ sở chuyên khoa da liễu

Nếu mụn gạo tồn tại lâu, lan rộng hoặc xuất hiện ở vị trí nhạy cảm như quanh mắt, điều trị tại cơ sở y tế là lựa chọn an toàn và hiệu quả nhất.

• Lấy nhân mụn bằng dụng cụ vô trùng

Bác sĩ hoặc kỹ thuật viên da liễu sẽ sử dụng kim chích y tế chuyên dụng chích nhẹ bề mặt da để lấy nhân keratin ra ngoài. Phương pháp này cần kỹ năng cao để hạn chế tổn thương và không gây sẹo.

• Điều trị bằng laser CO2 Fractional

Đây là công nghệ hiện đại, tác động vi điểm chính xác để phá vỡ các nang chứa keratin dưới da, làm phẳng bề mặt mà không tổn thương xung quanh. Đây là phương pháp điều trị mụn gạo đang được rất nhiều các cơ sở y tế khai thác thành công.

• Peel da chuẩn y khoa

Áp dụng acid nồng độ cao để loại bỏ lớp tế bào chết, giúp cải thiện cấu trúc da và ngăn mụn gạo tái phát. Tuy nhiên phương pháp này không ngay lập tức loại bỏ mụn gạo mà chỉ giúp kiểm soát và hỗ trợ điều trị tình trạng da liễu.

• Biện pháp áp lạnh bằng nitơ lỏng

Sau khi phun nitơ với nhiệt độ cực thấp, mụn gạo sẽ bị chết và không nhận được dinh dưỡng để phát triển. Vùng da được áp lạnh sẽ dần dần bong ra sau một tuần và mụn gạo sẽ biến mất không dấu vết.

5.2 Điều trị và chăm sóc tại nhà

Với những trường hợp nhẹ hoặc mới hình thành, có thể cải thiện mụn gạo bằng chăm sóc da đúng cách:

• Tẩy tế bào chết định kỳ bằng AHA/BHA: Giúp da thông thoáng, giảm tích tụ keratin. Tuy nhiên cần chọn sản phẩm nồng độ phù hợp để tránh kích ứng.
• Sử dụng kem chứa retinoids hoặc retinol nồng độ thấp: Hỗ trợ làm sạch lỗ chân lông, kích thích tái tạo da và làm bong nhân mụn gạo theo thời gian.
• Dưỡng ẩm đúng cách: Ưu tiên các sản phẩm dưỡng ẩm không chứa dầu, có thành phần dịu nhẹ như hyaluronic acid, ceramide.
• Chống nắng mỗi ngày: Tia UV có thể làm tổn thương da, khiến quá trình lành thương chậm hơn và làm dày sừng, tăng nguy cơ mụn gạo.

Ngoài ra, có thể áp dụng xông hơi nếu như da của bạn không bị khô. Quá trình xông hơi da mặt sẽ giúp làm giãn nở lỗ chân lông. Thông quá đó các dưỡng chất/ dược chất có thể thẩm thấu vào sâu trong da để tăng hiệu quả kiểm soát và cải thiện mụn gạo.

6. Mụn gạo có dễ điều trị không?

Đây là câu hỏi thường gặp của nhiều người khi bắt đầu nhận thấy tình trạng này. Câu trả lời là mụn gạo hoàn toàn có thể điều trị được, nhưng không dễ tự biến mất nếu không có phương pháp phù hợp.

• Dễ điều trị nếu phát hiện sớm: Các nốt milia mới hình thành có thể được làm sạch hiệu quả bằng tẩy tế bào chết hóa học, dưỡng da hợp lý và tránh bít tắc.
• Khó điều trị nếu để lâu hoặc xử lý sai cách: Mụn gạo lâu năm, đặc biệt ở vùng nhạy cảm như quanh mắt, sẽ đòi hỏi sự can thiệp chuyên sâu từ bác sĩ da liễu. Nếu cố gắng nặn hoặc bóp sai cách tại nhà, có thể gây tổn thương da, viêm nhiễm và để lại sẹo vĩnh viễn.
• Hiệu quả phụ thuộc vào cơ địa và thói quen chăm sóc: Một số người có làn da dày sừng hoặc đang dùng thuốc làm khô da sẽ có nguy cơ cao bị mụn gạo tái phát, do đó cần chăm sóc đều đặn và kiên trì theo liệu trình bác sĩ chỉ định.

7. Cách phòng ngừa mụn gạo tái phát

Để hạn chế mụn gạo quay trở lại, bạn cần duy trì một chế độ chăm sóc da lành mạnh và khoa học theo gợi ý sau:

7.1 Làm sạch da đúng cách

• Rửa mặt 2 lần/ngày (sáng và tối) bằng sữa rửa mặt dịu nhẹ, phù hợp với loại da. Dùng nước mát để tránh da bị khô quá mức.
• Tẩy trang kỹ lưỡng, kể cả khi không trang điểm. Cần chú trọng tẩy trang nhiều hơn khi bạn dùng kem chống nắng.
• Tẩy tế bào chết 1–2 lần/tuần bằng sản phẩm dịu nhẹ để loại bỏ lớp sừng và thông thoáng lỗ chân lông cũng giúp ngăn ngừa mụn gạo.

7.2 Dưỡng ẩm cho làn da khỏe mạnh

Dùng kem dưỡng ẩm phù hợp với loại da (không gây bít tắc lỗ chân lông – non-comedogenic). Tùy theo tình trạng da mà bạn có thể thay đổi kem dưỡng ẩm theo hướng dẫn của bác sĩ.

Da đủ ẩm giúp quá trình tái tạo da diễn ra thuận lợi và giảm hình thành mụn gạo. Do đó bạn có thể uống thêm nước để bổ sung độ ẩm từ sâu bên trong cơ thể sẽ giúp trẻ hóa da tự nhiên.

7.3 Bảo vệ da khỏi ánh nắng

Luôn dùng kem chống nắng phổ rộng (SPF 30 trở lên) mỗi ngày, kể cả khi ở trong nhà. Theo tăng cường kem chống nắng nếu như ra nhiều mồ hôi hoặc có tiếp xúc với nước.

Đội mũ, đeo kính râm, che chắn khi ra ngoài nắng. Có thể sử dụng thêm viên uống chống nắng để ngăn chặn sự phát triển của mụn gạo trên cơ thể, nhất là gương mặt của bạn.

7.3 Sử dụng sản phẩm hỗ trợ

Retinoid (Retinol) là thành phần có khả năng hỗ trợ tăng cường tái tạo tế bào da, làm giảm sự hình thành của mụn gạo và giúp chữa lành tổn thương da.

AHA/BHA có khả năng làm sạch sâu lỗ chân lông và tẩy tế bào chết nhẹ nhàng. Có thể dùng AHA/BHA để tẩy da chết định kỳ hoặc sử dụng sản phẩm chăm sóc da chứa thành phần tương tự.

Nếu mụn gạo tồn tại lâu ngày, lan rộng hoặc xuất hiện ở vùng nhạy cảm như quanh mắt, bạn nên đến bác sĩ da liễu để được tư vấn và điều trị đúng cách. Tự nặn hoặc xử lý sai cách có thể để lại sẹo lõm, tăng sắc tố hoặc viêm nhiễm.

8. Một số câu  hỏi liên quan đến mụn gạo?

• Mụn gạo có đau không?

Mụn gạo thường không gây đau vì không phải dạng mụn viêm hay nhiễm trùng. Tuy nhiên, nếu có ma sát hoặc can thiệp không đúng cách, vùng da quanh mụn có thể bị kích ứng nhẹ. Cảm giác khó chịu chủ yếu đến từ yếu tố thẩm mỹ.

• Mụn gạo có lây không?

Mụn gạo không phải là bệnh truyền nhiễm nên không lây từ người này sang người khác. Tuy nhiên, yếu tố di truyền, nội tiết và chăm sóc da không đúng cách có thể khiến nhiều người trong cùng gia đình cùng bị nổi mụn gạo.

• Mụn gạo có nặn được không?

Không nên tự ý nặn mụn gạo vì loại mụn này không có miệng hở và cũng không có nhân như mụn trứng cá. Việc dùng lực có thể gây trầy xước, thâm hoặc để lại sẹo. Nếu muốn loại bỏ, bạn nên đến cơ sở chuyên khoa để xử lý bằng phương pháp y khoa được bác sĩ chỉ định.

• Mụn gạo có cần phẫu thuật không?

Mụn gạo không cần phẫu thuật bằng dao kéo. Chúng có thể được loại bỏ bằng thủ thuật da liễu đơn giản như đốt điện, laser CO2 hoặc dùng kim y khoa chuyên dụng tại các cơ sở y tê chuyên khoa.

• Mụn gạo có nguy cơ tái phát không?

Mụn gạo có thể tái phát nhanh nếu nguyên nhân nền không được kiểm soát. Việc điều chỉnh lối sống và skincare hợp lý sẽ giúp ngăn ngừa tái phát hiệu quả nhất.

Nếu bạn đang gặp khó khăn trong việc điều trị mụn gạo, nám da, mụn sưng đỏ hay bất kỳ vấn đề da liễu nào khác, hãy để đội ngũ bác sĩ chuyên khoa tại Phòng khám Da liễu Thẩm mỹ Thái Hà giúp bạn.

Chúng tôi sẽ thăm khám, chẩn đoán chính xác và xây dựng phác đồ điều trị cá nhân hóa, giúp bạn sớm sở hữu làn da khỏe đẹp, mịn màng.