Nguyên nhân mọc mụn ở thái dương? Cách điều trị? Cảnh báo sức khỏe?

1. Nguyên nhân nổi mụn ở thái dương?

Không phải ngẫu nhiên mà mụn ở thái dương lại dễ hình thành và khó biến mất hơn các vùng khác. Hiểu rõ nguyên nhân nổi mụn ở thái dương là bước đầu tiên để xử lý hiệu quả và ngăn ngừa tái phát.

Tắc nghẽn lỗ chân lông

Giống như các vùng da khác, thái dương cũng có tuyến bã nhờn. Khi bã nhờn, tế bào chết và bụi bẩn tích tụ, chúng sẽ làm tắc nghẽn lỗ chân lông, tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn P.acnes phát triển và gây viêm.

Sản phẩm chăm sóc tóc

Dầu gội, dầu xả, gel tạo kiểu, keo xịt tóc... có thể chứa các thành phần gây bít tắc lỗ chân lông hoặc kích ứng da. Khi những sản phẩm này tiếp xúc với vùng thái dương, đặc biệt là khi không được gội sạch hoàn toàn, chúng có thể gây ra mụn.

Vệ sinh kém hoặc không đúng cách

Thói quen rửa mặt không kỹ ở vùng sát chân tóc, hoặc không tẩy trang sạch lớp kem chống nắng/mỹ phẩm ở thái dương có thể khiến cặn bẩn tích tụ.

Áp lực và ma sát

• Kính mắt, mũ bảo hiểm, băng đô: Sự tiếp xúc thường xuyên và ma sát từ các vật dụng này có thể gây kích ứng da, đẩy vi khuẩn vào lỗ chân lông và làm trầm trọng thêm tình trạng mụn.
• Thói quen chạm tay lên mặt/tóc: Tay bẩn mang theo vi khuẩn và dầu có thể vô tình chuyển sang vùng thái dương.
• Tóc mái hoặc tóc bết: Tóc mái che phủ liên tục hoặc tóc bết dầu có thể làm bít tắc lỗ chân lông ở thái dương, giữ mồ hôi và vi khuẩn lại trên da.

Rối loạn nội tiết tố

Đặc biệt ở phụ nữ trong giai đoạn dậy thì, chu kỳ kinh nguyệt, mang thai hoặc tiền mãn kinh, sự mất cân bằng hormone có thể kích thích tuyến bã nhờn hoạt động mạnh hơn, dẫn đến mụn ở nhiều vùng, bao gồm cả thái dương.

Căng thẳng (Stress)

Stress kéo dài làm tăng sản xuất hormone cortisol, có thể kích thích tuyến dầu và làm tình trạng mụn trầm trọng hơn.

Cảnh báo chức năng gan và tiêu hóa

Lý thuyết về face mapping -bản đồ khuôn mặt- có nguồn gốc từ y học cổ truyền Trung Quốc và Ấn Độ (Ayurveda) cho rằng: mụn ở vùng thái dương liên quan đến chức năng gan và hệ tiêu hóa:

• Nếu gan hoạt động kém, cơ thể sẽ đào thải độc tố qua da, trong đó vùng thái dương là vị trí phản ứng đầu tiên.
• Ăn nhiều thực phẩm cay nóng, dầu mỡ, hoặc dùng rượu bia thường xuyên làm gan quá tải, gây bùng phát mụn ở thái dương.

2. Các loại mụn thường mọc ở thái dương

Mụn ở vùng thái dương không hiếm gặp, có thể xuất hiện ở cả nam và nữ giới, ở các người trưởng thành và trẻ vị thành niên. Mụn có nhiều dạng khác nhau, thường gặp nhất là:

• Mụn đầu đen: Mụn có đầu hở nên nhân mụn có màu đen do quá trình oxy hóa bã nhờn và tế bào chết khi tiếp xúc với không khí. Mụn này không gây sưng đau và dễ lấy nhân mụn.
• Mụn ẩn: Nằm sâu dưới da, không trồi lên bề mặt, không có đầu mụn rõ ràng. Da sần sùi, khó nhìn thấy nhưng có thể cảm nhận bằng tay, thường không gây viêm hay đau.
• Mụn đầu trắng: Đầu mụn đóng kín, nhân mụn có đầu trắng và là kết quả của bã nhờn và tế bào chết bị bít lại trong lỗ chân lông. Mụn này cũng không gây viêm da, không đau đớn.
• Mụn bọc: Mụn viêm kích thước lớn, sưng đỏ, đau nhức rõ rệt, có thể có nhân mủ bên trong. Mụn ở thái dương dạng bọc rất phổ biến. Nó gây ra tình trạng đau, nhức, đôi khi kèm theo cảm giác căng tức da.
• Mụn mủ: Là dạng mụn viêm kích thước lớn ở vùng thái dương. Có đầu trắng hoặc vàng, chứa mủ do nhiễm khuẩn; mụn sưng, đỏ, viêm quanh khu vực bị tổn thương.
• Mụn nang:  Dạng mụn nặng nhất, nằm sâu dưới da, chứa nhiều mủ, dễ gây viêm diện rộng. Nếu không được xử lý đúng cách có thể gây tổn thương thái dương và để lại sẹo xấu...

3. Nổi mụn ở thái dương có nguy hiểm không?

Mọc mụn ở thái dương thường được xem là tình trạng da liễu phổ biến và không nghiêm trọng. Phần lớn mụn ở thái dương chỉ là mụn viêm nhẹ, mụn đầu trắng hoặc mụn ẩn do tích tụ dầu, tế bào chết hoặc ảnh hưởng từ sản phẩm tóc. Những loại mụn này có thể điều trị dễ dàng nếu chăm sóc đúng cách và không để vi khuẩn xâm nhập.

Tuy nhiên, nếu tình trạng mụn ở thái dương kéo dài, có biểu hiện sưng to, đau nhức, tái phát liên tục hoặc kèm theo các dấu hiệu bất thường khác như da bong tróc, mẩn đỏ lan rộng, đó có thể là dấu hiệu các vấn đề về sức khỏe. Do đó, bạn cần thăm khám để có phác đồ điều trị phù hợp.

Ngoài ra, vùng thái dương là khu vực gần hệ mạch và thần kinh mặt, vì vậy nếu tự ý nặn mụn viêm sâu hoặc không giữ vệ sinh, có thể gây nhiễm trùng lan rộng, để lại sẹo hoặc thậm chí ảnh hưởng đến dây thần kinh mặt trong trường hợp hiếm gặp.

4. Cách điều trị mụn ở thái dương hiệu quả

Việc điều trị mụn ở thái dương cần sự kết hợp giữa chăm sóc tại nhà và, nếu cần, can thiệp chuyên sâu từ bác sĩ da liễu.

4.1 Chăm sóc tại nhà và thay đổi thói quen

Với các trường hợp mụn nhẹ hoặc để hỗ trợ điều trị, việc chăm sóc da và điều chỉnh lối sống đóng vai trò quan trọng:

• Làm sạch da đúng cách: Rửa mặt 2 lần/ngày (sáng và tối) với sữa rửa mặt dịu nhẹ, không chứa xà phòng. Chú ý làm sạch kỹ vùng thái dương và chân tóc. Sử dụng nước tẩy trang kỹ lưỡng mỗi tối, đặc biệt là sau khi dùng kem chống nắng hoặc trang điểm.
• Gội đầu thường xuyên: Nếu tóc mái hoặc tóc bết dính che phủ vùng thái dương, hãy gội đầu đều đặn để loại bỏ dầu thừa và sản phẩm tóc. Cố gắng giữ tóc sạch và không chạm vào vùng da mụn.
• Tránh các sản phẩm tóc gây bít tắc: Chọn dầu gội, dầu xả, và các sản phẩm tạo kiểu tóc không gây mụn (non-comedogenic) hoặc có nhãn "oil-free". Tránh để các sản phẩm này tiếp xúc lâu với da mặt.
• Hạn chế ma sát và áp lực: Đeo kính mắt sạch sẽ và thường xuyên vệ sinh gọng kính. Tránh đội mũ bảo hiểm quá chật hoặc vệ sinh phần lót mũ định kỳ. Hạn chế chạm tay lên mặt hoặc tựa đầu vào vật bẩn.
• Sử dụng sản phẩm trị mụn không kê đơn: Benzoyl Peroxide: Giúp tiêu diệt vi khuẩn gây mụn và làm khô cồi mụn. Bắt đầu với nồng độ thấp (2.5%) và tăng dần nếu da dung nạp tốt. Salicylic Acid (BHA): Giúp tẩy tế bào chết, làm thông thoáng lỗ chân lông và giảm viêm. Thích hợp cho mụn đầu đen, đầu trắng. Retinoids không kê đơn (Retinol): Giúp tăng cường tái tạo tế bào da, ngăn ngừa bít tắc và giảm mụn. Nên bắt đầu với nồng độ thấp và dùng vào buổi tối.
• Chế độ ăn uống và sinh hoạt khoa học: Hạn chế đồ ăn nhiều đường, sữa, dầu mỡ, cay nóng. Uống đủ nước, ăn nhiều rau xanh, trái cây. Ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi đêm và quản lý căng thẳng hiệu quả thông qua thiền, yoga hoặc các hoạt động thư giãn.
• Bảo vệ da khỏi ánh nắng: Luôn sử dụng kem chống nắng phổ rộng (SPF 30 trở lên) hàng ngày, kể cả khi ở trong nhà, để tránh mụn bị thâm sạm và tình trạng viêm nặng hơn.

4.2 Trường hợp mụn ở thái dương nặng

Với các trường hợp mụn ở thái dương nặng, dai dẳng hoặc không đáp ứng với các phương pháp tại nhà, việc thăm khám và điều trị với bác sĩ da liễu là rất cần thiết. Bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng mụn, xác định nguyên nhân chính xác và loại mụn để đưa ra phác đồ điều trị phù hợp nhất.

Lưu ý: Dưới đây là những liệu pháp mà bác sĩ có thể sử dụng để tham khảo. Chỉ có bác sĩ thăm khám trực tiếp mới có phác đồ điều trị phù hợp với trường hợp cụ thể của bạn nhất.

Liệu pháp kháng viêm - kháng khuẩn

Có thể bao gồm thuốc thoa, thuốc uống. Thuốc này giúp giảm vi khuẩn C. acnes (Propionibacterium acnes) – nguyên nhân chính gây viêm. Đồng thời cũng sẽ giúp giảm viêm tại chỗ, giúp mụn bớt sưng, đỏ và hạn chế để lại sẹo.

• Kháng sinh đường uống (Oral antibiotics): Doxycycline, Minocycline, Tetracycline, Azithromycin, Trimethoprim/Sulfamethoxazole…
• Kháng sinh bôi ngoài da (Topical antibiotics): Clindamycin 1%, Erythromycin 2%...
• Các chất kháng viêm không phải kháng sinh: Benzoyl peroxide, Retinoids (tretinoin, adapalene), AHA/BHA (salicylic acid), Kẽm (Zinc), Niacinamide…

Điều trị bằng thủ thuật, công nghệ cao

Liệu pháp công nghệ cao trong điều trị mụn ở hai bên thái dương là phương pháp hiện đại, tiên tiến, thường được áp dụng tại các phòng khám chuyên khoa da liễu hoặc thẩm mỹ viện uy tín.

Các phương pháp đã được kiểm chứng hiệu quả và độ an toàn gồm:

• Lấy nhân mụn y khoa: Được thực hiện bởi kỹ thuật viên có kinh nghiệm trong môi trường vô trùng để loại bỏ nhân mụn an toàn, tránh viêm nhiễm và sẹo.
• Điều trị bằng laser: Laser với ưu điểm không xâm lấn, không cần nghỉ dưỡng.  Công nghệ điều trị này sẽ tác động ánh sáng chọn lọc vào tuyến bã nhờn, tiêu diệt vi khuẩn C. acnes và giảm viêm.
• Liệu pháp ánh sáng: Ánh sáng xanh (415nm): Diệt vi khuẩn C. acnes. Trong khi đó, ánh sáng đỏ (630nm): Giảm viêm, kích thích tái tạo da.
• Công nghệ Lăn kim + PRP: Quy trình lăn kim sẽ tạo vi tổn thương kích thích tái tạo da, giảm thâm mụn. Trong khi đó PRP sẽ giúp tăng hiệu quả phục hồi, giảm viêm nhanh.
• Thay da sinh học: Peeling sẽ mang đến hiệu quả làm sạch sâu nang lông ở thái dương, hút dầu, tế bào chết. Cung cấp dưỡng chất làm dịu da và kháng viêm da hiệu quả
• Tiêm corticoid nội tổn thương: Đối với các nốt mụn bọc, mụn nang sưng to, đau nhức, bác sĩ có thể tiêm một lượng nhỏ corticoid trực tiếp vào nốt mụn để giảm viêm nhanh chóng.

Điều hòa nội tiết tố (nếu cần)

Một số trường hợp mụn ở thái dương liên quan đến nội tiết có thể cần hướng điều trị từ bên trong. Đặc biệt ở nữ giới tuổi dậy thì, phụ nữ có chu kỳ kinh nguyệt không đều, hoặc hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS).

Thuốc nội tiết sử dụng theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa da liễu nhằm đảm bảo an toàn. Các sản phẩm được kê đơn phổ biến hiện nay gồm:

• Thuốc tránh thai phối hợp (chứa ethinyl estradiol + cyproterone acetate, drospirenone…): Ức chế androgen – hormone gây mụn.
• Spironolactone: Kháng androgen, giảm tiết dầu – dùng khi không thể dùng thuốc tránh thai.
• Metformin: Dùng trong PCOS có đề kháng insulin.

5. Phòng ngừa mụn ở thái dương tái phát

Để giữ vùng thái dương luôn mịn màng và không còn mụn, việc duy trì một quy trình chăm sóc da và lối sống khoa học là điều cần thiết:

1. Chăm sóc da cơ bản: Duy trì quy trình làm sạch, dưỡng ẩm và chống nắng hàng ngày. Rửa mặt 2 lần/ngày bằng sữa rửa mặt dịu nhẹ, phù hợp với tình trạng da mụn trứng cá.
2. Sử dụng sản phẩm không gây mụn: Luôn chọn các sản phẩm chăm sóc da và tóc có nhãn "non-comedogenic" (không gây bít tắc lỗ chân lông) hoặc "oil-free".
3. Duy trì vệ sinh tóc và da đầu: Gội đầu đều đặn, đặc biệt là sau khi tập thể dục hoặc ra nhiều mồ hôi.
4. Tẩy trang và làm sạch kỹ lưỡng: Đảm bảo không còn cặn mỹ phẩm hay kem chống nắng ở vùng thái dương mỗi tối.
5. Chế độ sinh hoạt lành mạnh: Ăn uống cân bằng, ngủ đủ giấc và giảm căng thẳng. Hạn chế đường, sữa, đồ chiên xào, vì có thể làm nặng thêm tình trạng mụn. Uống đủ nước, tăng cường rau xanh và chất xơ.
6. Hạn chế các yếu tố gây ma sát: Thường xuyên vệ sinh kính mắt, mũ bảo hiểm, hoặc cân nhắc kiểu tóc không che phủ vùng thái dương. Vén hoặc búi tóc gọn gàng để không làm cho gel vuốt tóc, dầu dưỡng tóc tiếp xúc với vùng da thái dương.

6. Có nên nặn mụn ở thái dương không?

Mọc mụn ở thái dương là một vấn đề da liễu có thể được kiểm soát và điều trị hiệu quả nếu bạn xác định đúng nguyên nhân và áp dụng phương pháp phù hợp. Đừng tự ý nặn hoặc thử các mẹo vặt không có căn cứ khoa học, vì điều này có thể làm tình trạng mụn trầm trọng hơn và để lại hậu quả lâu dài.

Nếu tình trạng mụn ở thái dương của bạn kéo dài, tái phát liên tục hoặc xuất hiện dưới dạng nặng, đừng ngần ngại tìm đến sự tư vấn và điều trị từ các bác sĩ chuyên khoa da liễu.

Phòng khám Da liễu Thẩm mỹ Thái Hà với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại, cam kết mang đến phác đồ điều trị mụn cá nhân hóa, hiệu quả và an toàn nhất cho làn da của bạn.