Thức khuya, mất ngủ bị mụn trứng cá, đúng hay sai?

1. Mụn trứng cá là gì?

Mụn trứng cá là bệnh da liễu lành tính, dễ gặp ở độ tuổi dậy thì và người trưởng thành bị rối loạn nội tiết tố. Mụn trứng cá được hình thành do sự bít tác năng lông kéo dài. Tác nhân gây bít tắc có thể là bã nhờn, tế bào chết, bụi bẩn, mỹ phẩm... hay bất kỳ những thứ có tiếp xúc với da hàng ngày.

Mụn trứng cá có nhiều dạng khác nhau. Tạm chia thành các dạng mụn viêm và mụn trứng cá không viêm. Mụn có diễn biến phức tạp do chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố bên trong và bên ngoài cơ thể. Nếu không điều trị sớm, mụn có thể gây tổn thương cấu trúc da và dẫn đến các vấn đề về thâm và sẹo xấu.

Sau đây là phân loại mụn trứng cá thường gặp và đặc điểm nhận diện mụn trứng cá.

Tên mụn	Đặc điểm lâm sàng	Tình trạng viêm
Mụn đầu trắng (Closed comedones)	Mụn có đầu đóng nên nhân mụn màu trắng, kích thước nhỏ và không gây đau.	Không viêm da
Mụn đầu đen (Open comedones)	Mụn có đầu hở hoàn toàn nên nhân mụn thường sẽ có màu nâu, nâu đen do oxy hóa melanin; thường ở mũi, cằm.	Không viêm da
Mụn ẩn (Subclinical acne)	Mụn trứng cá ẩn có kích thước nhỏ li ti, không viêm. Mụn nằm sâu dưới da, đầu đóng hoàn toàn và khiến da sần sùi.	Không viêm da
Mụn đỏ (Papules)	Sẩn đỏ với kích thước nhỏ, cứng,  sưngđau nhẹ, không có mủ.	Có viêm nhẹ
Mụn mủ (Pustules)	Mụn viêm có mủ trắng ở đỉnh, đỏ xung quanh, thường gây đau nhẹ.	Viêm trung bình
Mụn bọc (Nodules)	Mụn cứng và nằm sâu dưới da, kích thước lớn và có thể gia tăng, đau nhiều.	Viêm nặng
Mụn nang (Cysts)	Tổn thương sâu, sưng to, chứa nhiều mủ, đau nhức, dễ để lại sẹo nghiêm trọng.	Viêm rất nặng

2. Thức khuya mất ngủ bị mụn trứng cá đúng hay sai?

Mụn trứng cá chủ yếu hình thành khi bã nhờn, tế bào chết và vi khuẩn tích tụ trong lỗ chân lông, gây viêm nhiễm và hình thành mụn. Các nguyên nhân chính gây mụn bao gồm:

1. Sự tăng tiết bã nhờn: Khi tuyến dầu hoạt động mạnh, da dễ bị bóng nhờn và bít tắc lỗ chân lông.
2. Tế bào chết tích tụ: Nếu không được loại bỏ đúng cách, tế bào chết có thể gây bít tắc, tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn.
3. Vi khuẩn P. acnes phát triển: Vi khuẩn này sinh sôi trong lỗ chân lông bị tắc, kích thích phản ứng viêm và hình thành mụn.
4. Rối loạn nội tiết tố: Thay đổi hormone trong cơ thể có thể làm tăng sản xuất dầu và gây mụn.

Như vậy, thức khuya không phải là nguyên nhân chính, trực tiếp gây mụn. Tuy nhiên, mất ngủ bị mụn trứng cá có thể làm trầm trọng thêm tình trạng mụn do ảnh hưởng đến nội tiết tố, hệ miễn dịch và sức khỏe làn da. Điều này khiến mụn dễ xuất hiện hơn hoặc trở nên trầm trọng hơn. Vì vậy, dù không phải nguyên nhân chính, giấc ngủ vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát mụn.

3. Thức khuya mất ngủ bị mụn trứng cá và những ảnh hưởng đến da

Mặc dù thức khuya không trực tiếp tạo ra mụn, nhưng nó có thể tác động gián tiếp khiến da dễ nổi mụn hơn. Dưới đây là những ảnh hưởng tiêu cực của việc thiếu ngủ đối với làn da:

3.1 Rối loạn hormone, kích thích tuyến dầu hoạt động mạnh

Giấc ngủ giúp điều hòa hormone, đặc biệt là cortisol và androgen – hai loại hormone có liên quan đến mụn trứng cá. Khi bạn thức khuya, mất ngủ bị mụn trứng cá do các  vấn đề sau:

• Cortisol tăng cao gây stress, kích thích tuyến bã nhờn hoạt động mạnh hơn, làm da tiết nhiều dầu.
• Mất cân bằng androgen có thể làm bít tắc lỗ chân lông, tạo điều kiện cho vi khuẩn sinh sôi.

3.2 Giảm khả năng tái tạo và phục hồi da

Ban đêm là thời gian da tái tạo và tự phục hồi. Nếu ngủ không đủ giấc quá trình sản xuất collagen bị gián đoạn, làm da dễ tổn thương hơn. Ngoài ra, tốc độ tái tạo tế bào chậm lại, khiến mụn lâu lành và dễ để lại thâm, sẹo.

3.3 Tăng tiết dầu nhờn trên da

Thiếu ngủ làm tăng mức độ căng thẳng, điều này có thể kích thích tuyến bã nhờn sản xuất nhiều dầu hơn. Lượng dầu dư thừa này có thể gây tắc nghẽn lỗ chân lông và làm trầm trọng thêm tình trạng mụn trứng cá của bạn. Đây là lý do tại sao chúng ta có thể kết luận người mất ngủ bị mụn trứng cá.

3.4 Suy giảm hệ miễn dịch của da

Thiếu ngủ làm giảm khả năng chống viêm và đề kháng của da, khiến da dễ bị kích ứng, viêm nhiễm hơn. Khi da không thể tự bảo vệ, vi khuẩn P. acnes có cơ hội phát triển mạnh, gây mụn viêm. Tình trạng viêm có thể xảy ra nhanh chóng, nhất là đối với những người có làn da nhạy cảm hoặc bị mụn trứng cá.

3.5 Tăng tình trạng stress oxy hóa

Hiện tượng này thường xảy ra khi có sự mất cân bằng giữa các chất chống oxy hóa và gốc tự do. Thức khuya kéo dài làm tăng gốc tự do, gây stress oxy hóa và đẩy nhanh quá trình lão hóa da. Da sẽ dễ bị xỉn màu, kém đàn hồi và tổn thương hơn.

Một nghiên cứu do Estee Lauder hợp tác với Case Medical Center cho thấy: người ngủ < 7 giờ/đêm không chỉ đối mặt với mất ngủ bị mụn trứng cá mà còn cả các vấn đề sau: 

• Dấu hiệu lão hóa da tăng sớm hơn.
• Khả năng phục hồi da kém hơn gấp nhiều lần.
• Độ mất nước, elasticity giảm và da xỉn màu rõ rệt...

4. Dấu hiệu cho thấy da bị ảnh hưởng do thức khuya

Khi thiếu ngủ kéo dài, làn da có thể xuất hiện một số dấu hiệu bất thường, bao gồm:

1. Da tiết nhiều dầu hơn bình thường, đặc biệt là vùng chữ T (trán, mũi, cằm).
2. Mụn đầu trắng, mụn đầu đen xuất hiện nhiều hơn do bít tắc lỗ chân lông.
3. Mụn viêm dễ bùng phát hơn, do hệ miễn dịch suy yếu và vi khuẩn phát triển mạnh hơn.
4. Da xỉn màu, kém sức sống, không còn độ sáng mịn do quá trình tái tạo bị gián đoạn.
5. Xuất hiện quầng thâm, bọng mắt, do tuần hoàn máu kém đi khi thiếu ngủ.
6. Nếp nhăn và dấu hiệu lão hóa xuất hiện sớm hơn, do da không có đủ thời gian để sản sinh collagen và elastin.

5. Làm sao để hạn chế tác hại của thức khuya đối với làn da?

Nếu bạn không thể tránh khỏi việc thức khuya do công việc, học tập hãy áp dụng các biện pháp sau để giảm thiểu tác động tiêu cực lên làn da. Việc kết hợp chăm sóc da đúng cách, bổ sung dưỡng chất hợp lý và điều chỉnh lối sống có thể giúp da phục hồi tốt hơn dù bạn không ngủ đủ giấc.

5.1 Bổ sung dưỡng chất giúp phục hồi da

Việc thức khuya có thể làm da mất nước, giảm khả năng tái tạo và dễ bị tổn thương hơn. Do đó, hãy cung cấp đủ các dưỡng chất cần thiết để hỗ trợ quá trình phục hồi da:

• Vitamin C: Có trong cam, chanh, bưởi, ổi… giúp tăng sản sinh collagen, làm sáng da và giảm viêm.
• Vitamin E: Từ hạnh nhân, dầu oliu, bơ… có tác dụng chống oxy hóa, bảo vệ da khỏi tổn thương.
• Kẽm: Có trong hải sản, đậu, hạt… giúp kháng viêm, điều tiết bã nhờn, giảm nguy cơ mụn viêm.
• Omega-3: Từ cá hồi, hạt chia, óc chó… giúp duy trì độ ẩm cho da, hạn chế tình trạng da khô mất nước.
• Probiotics: Có trong sữa chua, kim chi… giúp cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột, gián tiếp hỗ trợ cải thiện làn da.

5.3 Dưỡng da đúng cách trước khi đi ngủ

Việc chăm sóc da đúng cách trước khi đi ngủ, đặc biệt là khi thức khuya, giúp hạn chế tác hại của bã nhờn, vi khuẩn và stress lên da:

• Làm sạch da kỹ lưỡng: Sử dụng tẩy trang và sữa rửa mặt phù hợp để loại bỏ dầu thừa, bụi bẩn và lớp trang điểm.
• Dưỡng ẩm đầy đủ: Thức khuya có thể làm da mất nước, vì vậy hãy dùng kem dưỡng hoặc serum cấp ẩm để giữ da mềm mịn.
• Sử dụng sản phẩm phục hồi: Chọn các thành phần như B5, Niacinamide, Hyaluronic Acid để hỗ trợ tái tạo da nhanh hơn.
• Mặt nạ cấp ẩm hoặc mặt nạ ngủ: Nếu phải thức khuya thường xuyên, bạn có thể sử dụng mặt nạ ngủ 2-3 lần/tuần để giúp da được cấp ẩm suốt đêm.

5.4 Bổ sung nước và ngủ bù giờ hợp lý

Thức khuya, mất ngủ bị mụn trứng cá do nó khiến cơ thể mất nước nhanh hơn, làm da xỉn màu, tiết nhiều dầu hơn. Vì vậy, bạn cần bổ sung đủ nước và ngủ bù khi có thể:

• Uống đủ nước: Duy trì 1,5 - 2 lít nước/ngày để hỗ trợ quá trình thải độc và giữ ẩm cho da. Bạn có thể bổ sung nước detox (chanh, bạc hà, dưa leo) để tăng cường thanh lọc cơ thể.
• Ngủ bù một cách khoa học: Nếu phải thức khuya, hãy cố gắng ngủ bù vào hôm sau nhưng không ngủ quá muộn vào ban ngày để tránh ảnh hưởng đến nhịp sinh học.

5.5 Điều chỉnh thói quen để giảm ảnh hưởng của thức khuya

Phòng khám da liễu thẩm mỹ Thái Hà chia sẻ, nếu không thể ngủ sớm ngay lập tức, bạn có thể thay đổi từng chút một để cải thiện chất lượng giấc ngủ:

1. Giới hạn thời gian sử dụng thiết bị điện tử: Ánh sáng xanh từ điện thoại, máy tính có thể làm gián đoạn sản xuất melatonin, khiến bạn khó ngủ hơn.
2. Tạo không gian ngủ thoải mái: Giữ phòng tối, yên tĩnh, tránh xa tiếng ồn và nhiệt độ quá cao để dễ ngủ hơn.
3. Thư giãn trước khi ngủ: Thực hiện các hoạt động nhẹ nhàng như đọc sách, nghe nhạc thư giãn, thiền… để giúp cơ thể dễ đi vào giấc ngủ hơn.
4. Sử dụng nệm và gối phù hợp: Đảm bảo bạn có một chiếc nệm và gối thoải mái, giúp bạn duy trì tư thế ngủ đúng đắn để không gây căng thẳng cho cơ thể và da.
5. Hạn chế caffeine và rượu: Caffeine và rượu có thể làm gián đoạn giấc ngủ của bạn. Caffeine kích thích hệ thần kinh và khiến bạn tỉnh táo, trong khi rượu có thể khiến bạn ngủ không sâu.
6. Tránh ăn uống trước khi đi ngủ: Ăn uống quá no hoặc sử dụng thức ăn cay, nhiều gia vị trước khi ngủ có thể gây ra tình trạng khó tiêu, ảnh hưởng đến giấc ngủ. Do đó hãy tránh đi ngủ ngay khi bạn vừa ăn no nhé.

Mặc dù thức khuya, mất ngủ bị mụn trứng cá không phải là nguyên nhân trực tiếp, nhưng nó có thể làm tình trạng mụn trở nên trầm trọng hơn do rối loạn nội tiết tố, tăng tiết dầu, giảm khả năng tái tạo da và suy giảm hệ miễn dịch. Vì vậy, để có một làn da khỏe mạnh, bạn nên hạn chế thức khuya, duy trì chế độ chăm sóc da hợp lý và bổ sung thực phẩm lành mạnh. Nếu bắt buộc phải thức khuya, hãy đảm bảo giữ gìn làn da đúng cách để hạn chế ảnh hưởng tiêu cực từ việc thiếu ngủ.