Mụn cơm ở mặt: Hiểu rõ nguyên nhân, cách điều trị dứt điểm

Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ và chủ động hơn trong việc chăm sóc làn da của mình.

1. Mụn cơm ở mặt là gì?

Mụn cơm ở mặt, còn gọi là mụn cóc phẳng, là một dạng tổn thương da lành tính do virus Human Papillomavirus (HPV) gây ra. Đây là một trong số hơn 100 chủng HPV khác nhau, chủ yếu lây nhiễm vào lớp biểu bì và gây tăng sinh tế bào sừng, tạo thành các khối u nhỏ trên bề mặt da.

Không giống như các loại mụn do bít tắc tuyến bã nhờn hay viêm nang lông, mụn cơm ở mặt xuất hiện do virus xâm nhập qua các vi chấn thương rất nhỏ trên da, sau đó nhân lên và gây ra các nốt sần đặc trưng.

Mụn cóc thông thường

Do virus HPV xâm nhập qua vết xước da, thường gặp ở người có thói quen cắn móng tay. Là những sẩn nhỏ, màu da, bề mặt sần sùi, cứng. Thường có các chấm đen li ti bên trong – là mạch máu bị vỡ nhỏ.

Vị trí điển hình: mu bàn tay, ngón tay, quanh móng và bàn chân.

Mụn cóc phẳng

Dạng này phát triển nhanh, dễ lan rộng. Thường mọc thành cụm, số lượng có thể lên đến 20–100 nốt. Kích thước nhỏ (khoảng 1–5mm), bề mặt trơn láng, không sần sùi như mụn thông thường.

Vị trí hay gặp: mặt ở trẻ em, vùng râu ở nam giới, cẳng chân ở phụ nữ.

Mụn cóc sinh dục (sùi mào gà)

Lây truyền qua quan hệ tình dục không an toàn hoặc tiếp xúc trực tiếp với vùng da bị nhiễm HPV. Loại này cần được điều trị chuyên khoa vì có nguy cơ lây lan nhanh và biến chứng nguy hiểm.

2. Nhận biết mụn cơm ở mặt

Trước khi xác định cách điều trị, việc nhận biết đúng mụn cơm ở mặt là vô cùng quan trọng, bởi nó dễ bị nhầm với các dạng mụn ẩn, mụn thịt hoặc u tuyến lành tính khác.

• Mụn có hình dạng nốt sần nhỏ, dẹt, màu trùng với màu da hoặc hơi nâu, kích thước khoảng từ 1-5 mm.
• Bề mặt thường mịn hoặc hơi nhám, không có nhân mủ như mụn trứng cá.
• Thường xuất hiện theo cụm, rải rác hoặc thành mảng trên trán, má, quanh miệng hoặc cằm.
• Không gây đau, đôi khi ngứa nhẹ hoặc không có triệu chứng gì rõ rệt.
• Dễ lan rộng nếu gãi, cạo hoặc không giữ vệ sinh da đúng cách.

3. Nguyên nhân mụn cơm xuất hiện ở mặt

Mụn cơm có thể lây qua tiếp xúc trực tiếp với người bị nhiễm HPV (ôm hôn, dùng chung khăn mặt, dao cạo...). Vùng da mặt thường xuyên tiếp xúc với môi trường, dễ trầy xước nhẹ khi rửa mặt, cạo lông mặt hoặc sử dụng mỹ phẩm, từ đó tạo điều kiện cho virus HPV xâm nhập.

Hệ miễn dịch suy yếu hoặc mất cân bằng da do stress, rối loạn nội tiết cũng làm tăng nguy cơ hình thành mụn cơm.

Tóm lại, mụn cơm ở mặt là tổn thương da do virus, có thể lây lan và kéo dài nếu không điều trị kịp thời. Việc nhận diện đúng đặc điểm mụn cơm giúp phân biệt với các loại mụn khác để tránh điều trị sai cách, gây tổn thương hoặc để lại sẹo.

4. Mụn cơm ở mặt có lây không?

Câu trả lời là có. Mụn cơm do virus HPV gây ra nên có khả năng lây lan từ người này sang người khác hoặc lan rộng trên chính cơ thể của người bệnh.

Một số hình thức lây lan:

• Tiếp xúc da - da: Ví dụ hôn, sờ tay lên vùng da có mụn cơm.
• Dùng chung đồ dùng cá nhân: Như khăn mặt, máy rửa mặt, dao cạo.
• Tự lây nhiễm: Gãi mụn cơm rồi sờ lên vùng da khác.

Vì vậy, nếu có mụn cơm, bạn cần tránh chạm vào hoặc cạo, nặn để hạn chế sự lây lan.

5. Mụn cơm ở mặt có dễ điều trị không?

Mặc dù là tổn thương lành tính nhưng mụn cơm không tự biến mất nhanh mà thường tồn tại lâu nếu không được can thiệp. Việc điều trị phụ thuộc vào mức độ lan rộng, vị trí, loại virus và tình trạng sức khỏe của từng người.

Các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng điều trị:

• Cơ địa và hệ miễn dịch: Người có miễn dịch tốt thường dễ kiểm soát virus hơn.
• Kích thước và số lượng mụn cơm: Mụn nhỏ, mọc đơn lẻ sẽ dễ điều trị hơn.
• Phương pháp điều trị: Nếu điều trị đúng cách và kiên trì, mụn cơm có thể được loại bỏ hiệu quả.

6. Cách trị mụn cơm ở mặt

Điều trị mụn cơm ở mặt cần đảm bảo ba nguyên tắc: loại bỏ tổn thương da, kiểm soát virus HPV và hạn chế tái phát. Dưới đây là các nhóm phương pháp được sử dụng phổ biến, kèm theo cơ chế tác động và các lưu ý quan trọng.

Áp lạnh mụn cơm với khí nitơ

Khi mụn cơm lan rộng, tái phát nhiều lần hoặc kháng lại điều trị tại chỗ, bác sĩ da liễu có thể chỉ định các biện pháp vật lý nhằm loại bỏ trực tiếp tổn thương. Dùng nitơ lỏng ở nhiệt độ cực thấp để đóng băng và phá hủy mô nhiễm virus. Phương pháp này khiến mụn cơm rụng sau vài ngày đến một tuần.

Ưu điểm của phương pháp điều trị mụn cơm với áp lạnh tại chỗ:

• Hiệu quả nhanh: Loại bỏ mụn cơm trong 1–3 lần điều trị.
• Ít xâm lấn: Không cần phẫu thuật, ít đau (cảm giác châm chích nhẹ).
• Thời gian phục hồi ngắn: Da hồi phục sau vài ngày đến 1 tuần.
• Ít để lại sẹo nếu chăm sóc đúng.

Nhược điểm khi điều trị mụn cơm với nitơ lạnh:

• Có thể tái phát: Đặc biệt nếu không diệt hết virus HPV.
• Tác dụng phụ nhẹ: Rát, phồng rộp, đổi màu da tạm thời.
• Không phù hợp với vùng da quá nhạy cảm.
• Chi phí cao hơn so với một số phương pháp khác (bôi thuốc).

Phương pháp điều trị laser hiện đại

Dùng năng lượng ánh sáng tập trung để phá hủy mô mụn. Thường chỉ định khi mụn cơm sâu, sưng to hoặc không đáp ứng với các biện pháp khác. Đây là phương pháp phổ biến và hiệu quả nhất. 

Ưu điểm của phương pháp laser mụn cơm ở mặt:

• Hiệu quả cao: Loại bỏ mụn cơm tận gốc, chính xác đến từng vùng tổn thương.
• Ít tái phát hơn so với một số phương pháp khác nếu xử lý đúng cách.
• Nhanh chóng: Thời gian điều trị ngắn, thường chỉ cần 1 lần.
• Ít chảy máu, ít đau (có gây tê tại chỗ), phục hồi tương đối nhanh.
• Thẩm mỹ hơn: Hạn chế tổn thương mô xung quanh nên phù hợp để điều trị mụn cơm ở mặt

Nhược điểm khi đốt laser mụn cơm ở mặt má:

• Chi phí cao hơn so với các điều trị khác và có thể gây biến chứng bỏng da nếu có sự lạm dụng.
• Cần thiết bị chuyên dụng và hiện có rất ít cơ sở y tế đầu tư hệ thống thiết bị laser đạt chuẩn.
• Nguy cơ để lại sẹo hoặc thâm nếu chăm sóc sau điều trị không đúng cách sau liệu trình laser mụn cơm trên mặt.
• Không phù hợp với mọi loại da, bao gồm da sẫm màu dễ bị tăng/giảm sắc tố sau laser hoặc da có dấu hiệu nhạy cảm.

Phương pháp này cần thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa, trong điều kiện vô trùng, đặc biệt vì vùng da mặt rất nhạy cảm và dễ để lại thâm hoặc sẹo nếu thao tác sai.

Thuốc bôi đặc trị (theo chỉ định của bác sĩ)

Một số loại thuốc bôi có thể được bác sĩ kê đơn để làm mềm và phá hủy từ từ các tế bào mụn cơm, thường chứa các thành phần như: Salicylic Acid nồng độ cao, Imiquimod hoặc Cantharidin. Việc sử dụng phải theo đúng hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Thói quen sinh hoạt hỗ trợ điều trị

Dù phương pháp điều trị nào được áp dụng, việc chăm sóc da và điều chỉnh hành vi sinh hoạt hàng ngày đóng vai trò hỗ trợ rất lớn trong việc đẩy nhanh hiệu quả và phòng ngừa tái phát mụn cơm ở mặt.

• Không tự cạo, gãi, bóc mụn cơm vì có thể làm virus lan rộng sang vùng da lành.
• Tránh dùng chung khăn mặt, dao cạo, mỹ phẩm với người khác để không lây lan virus.
• Giữ da mặt luôn sạch sẽ, hạn chế trang điểm dày khi đang điều trị để không làm bít tắc vùng da bị tổn thương.
• Ưu tiên chế độ ăn giàu vitamin C, kẽm, và các thực phẩm tăng cường miễn dịch nội sinh.

7. Khi nào nên đến gặp bác sĩ?

Bạn nên tìm đến bác sĩ da liễu tại Phòng khám Da liễu Thẩm mỹ Thái Hà nếu:

• Mụn cơm xuất hiện nhiều, lây lan nhanh chóng.
• Mụn cơm gây đau, ngứa hoặc chảy máu.
• Bạn không chắc chắn đó có phải là mụn cơm hay một tình trạng da khác.
• Đã thử các phương pháp tại nhà nhưng không hiệu quả.
• Mụn cơm gây ảnh hưởng lớn đến thẩm mỹ và sự tự tin của bạn.

Mặc dù mụn cơm ở mặt là tình trạng lành tính, nhưng việc điều trị sớm và đúng cách là rất quan trọng để tránh lây lan, ngăn ngừa biến chứng và đảm bảo tính thẩm mỹ cho làn da của bạn.